Döviz bozdururken alış mı bakılır satışa mı

Türkiye'de yabancı para birimleri döviz olarak adlandırılmaktadır. Diğer ülkelerin para birimlerinin Türkiye'de TL karşılığı ise "döviz kuru" olarak bilinmektedir. Serbest piyasa döviz kurları, çeşitli sebeplerden dolayı anlık olarak kur farklılıkları gösterebilir. Ülkelerin ekonomik durumlarında olan değişiklikler, alım-satım rakamlarında olan ciddi oynamalar, güncel döviz kurları üzerinde farklılıklara sebep olabilir. Genel olarak bakıldığında döviz fiyatları neden düşer, neden yükselir sorusunun birçok yanıtı bulunmaktadır.

Bigpara'nın canlı döviz kuru sayfasından birçok ülkenin serbest piyasada döviz kurları detaylarına ulaşabileceğiniz gibi, yabancı para birimlerinin alış satış fiyatlarını da güncel olarak grafik üzerinden hızlı bir şekilde takip edebilirsiniz. Eğer herhangi bir para biriminin günlük, haftalık, aylık, yıllık (2019 ve öncesi) ve geçmişten bugüne arşiv de yer alan tüm kur hareketlerini görmek istiyorsanız, direkt olarak o para biriminin sayfasına giderek geçmişten bugüne kurlar üzerinde olan değişikleri görebilirsiniz. Böylece döviz takibi ve kur izleme işlemlerinizi daha detaylı olarak gerçekleştirebilirsiniz.

Aldığınız dövizleri bozdurmak istiyorsanız ve bu dövizlerin güncel kur karşılığını canlı olarak öğrenmek istiyorsanız; döviz çevirici aracı üzerinden anlık olarak TL çevirme / hesaplama işlemlerinizi yaparak, dövizinizi şu an için ne kadar bir tutara bozdurma işlemi yapabileceğinizi görebilirsiniz. Döviz dönüştürücü aracını kullanmak için tek yapmanız gereken çevirmek istediğiniz rakamı yazdıktan sonra alış/satış fiyatı seçiminizi yapmaktır.

Dövizde son durum ne olur merak ediyorsanız; döviz haberleri kategorimize giderek bugün Bigpara'ya eklenen döviz haberlerini takip edebilir, ekonomi uzmanlarının en son dolar yorumlarını görebilir, döviz kuru üzerinde olan hareketlenmelerin sebeplerini ve serbest kur piyasası üzerinde olan bugünkü hareketlenmelerin nedenleri hakkında bilgi alabilirsiniz.

Döviz kuru takibini iki farklı şekilde yapabilirsiniz. Şu an üstte gördüğünüz kur fiyatları serbest piyasada döviz kurları olarak bilinmektedir. Eğer Merkez Bankası verilerine ulaşmak isterseniz; Merkez Bankası Döviz Kurları (TCMB) sayfasına gidebilirsiniz.

Merkez Bankasının döviz kuru hedefi var mıdır?

Ülkemizde 2001 krizinin ardından dalgalı döviz kuru rejimi uygulanmaya başlanmıştır. Merkez Bankasının bir döviz kuru hedefi ve taahhüdü yoktur. Uygulanmakta olan kur rejiminde, döviz kuru bir politika aracı olarak kullanılmamaktadır. Döviz arz ve talebini belirleyen esas unsurlar, iktisadi temeller, uygulanan para ve maliye politikaları, uluslararası gelişmeler ve beklentilerdir. Ancak, Merkez Bankası döviz kurunun iktisadi temellerden belirgin şekilde sapması, kur piyasasında yüksek oynaklık oluşması ve kur gelişmelerinin fiyat istikrarı ve finansal istikrara yönelik risk oluşturması halinde tedbirler almaktadır.

Merkez Bankası gösterge niteliğindeki kurlar nasıl belirlenir ve ne zaman ilan edilir?

Gösterge Kurlar; Merkez Bankası tarafından her iş günü, saat 15.30’da belirlenir. 2 Ocak 2015 tarihinden itibaren Merkez Bankası; 1 ABD doları karşılığında, Türk Lirası döviz kurunu şu şekilde belirler:

  • Öncelikle 10.00-15.00 arasında her saat başı, bankalararası döviz piyasasında 1 ABD doları karşılığında Türk lirasına kotasyon veren (fiyat veren) bankaların alım ve satım fiyat ortalamalasını alır. 
  • Ortaya çıkan bu 6 değerin de ortalamasını alarak bir “orta değer” tespit eder. 
  • Orta değere iskonto ve prim uygulayarak alış ve satış kurlarını belirler. Kur Ortalamaları Hesaplama Saatleri:

       10.00: 1’inci Ortalama
       11.00: 2’inci Ortalama
       12.00: 3’üncü Ortalama
       13.00: 4’üncü Ortalama
       14.00: 5’inci Ortalama
       15.00: 6’ıncı Ortalama

Benzer şekilde diğer döviz kurları için de, uluslararası piyasalardaki çapraz kurların 10.00-15.00 arasında alınan 6 değerinin aritmetik ortalaması ABD doları orta değerine uygulanarak diğer döviz kurları için de orta değerler hesaplanmakta, her bir döviz kuru için belirlenen orta değerlere iskonto ve prim ygulanarak ilgili döviz kurlarının döviz alış ve döviz satış değerleri belirlenmektedir. 

Yukarıdaki tabloda yer alan saatlerde belirlenmiş ortalamalar ve orta değer ile ABD doları/euro çapraz kurları; ertesi iş günü Merkez Bankası İnternet sitesindeki Piyasa Verileri sayfasında ilan edilir. Her iş günü belirlenen Merkez Bankası gösterge niteliğindeki döviz ve efektif alış-satış kurları ise, aynı gün içerisinde 15.30’da İnternet sitesinde ilan edilir, ertesi gün ise Resmi Gazete’de yayımlanır. Yayımlanan bu kur değerleri; hiçbir kişi veya kurumu bağlamamakla birlikte, belirlendikleri günden bir iş günü sonra, Merkez Bankası tarafından gişe ve bazı muhasebe işlemlerinde kullanılabilir. 

Merkez Bankası dışındaki gerçek ve tüzel kişiler arasında yapılan işlemlerde ise, hangi kurun uygulanacağına bu kişilerin kendileri karar verir. Bunun yanında; resmi tatiller, hafta sonları ve yarım gün çalışılan günlerde gösterge kur belirlenmez. 

Alım satıma konu olmayan, dolayısıyla gösterge niteliğinde Türk lirası karşılıkları belirlenmeyen bazı dövizler yine Merkez Bankasının konusudur. Bu nitelikteki döviz kurlarının Türk lirası karşılıkları da günlük olarak hesaplanıp Merkez Bankası İnternet sitesinde ilan edilir.

Merkez Bankası sisteminden kur bilgilerini otomatik olarak alabilme imkânı bulunmakta mıdır?

Merkez Bankası kurları günde bir defa saat 15.30’da belirlenip, gerekli kontroller yapıldıktan sonra 16.00-16.30 saatleri arasında İnternet sitesinde yayımlanır.

En son yayımlanan kur bilgilerine buradan ulaşılabilir. Kullanıcılar bu dosyayı, herhangi bir programlama dili ile geliştirecekleri uygulamalarında veri dosyası olarak kullanarak İnternet üzerinden otomatik olarak alabilirler. Bu adres ve bu dosyanın formatı özel düzenleme gereklilikleri dışında (bazı Avrupa para birimlerinin tedavülden kalkması gibi) değişmemektedir. Örneğin, dolar kuru alış değerinin dosya içinde bulunduğu satır ve sütun koordinatları her gün aynıdır. Bunun dışında Merkez Bankası kurların otomatik olarak alınması konusunda hazır kod veya betik (İng. script) sağlamamaktadır.

Merkez Bankasının döviz rezervleri nasıl yönetilmektedir?

Merkez bankaları, rezervlerini kendi ülkelerine özgü koşullar gereğince farklı anlayışlar çerçevesinde yönetmektedir. Bununla birlikte, merkez bankalarının birçoğu tarafından benimsenen genel rezerv yönetim ilkeleri bulunmaktadır. Bu ilkeler öncelik sırasıyla ana paranın korunması, likidite ve getiri olarak sıralanabilir. 

  • Anaparanın Korunması İlkesi (Güvenli Yatırım): Rezervler ulusal varlık olarak kabul edildiğinden rezerv yönetim sürecinde merkez bankaları anaparanın güvenliğine ve korunmasına öncelik vermektedir. 
  • Likidite İlkesi: Merkez bankaları, rezervlerin tutulma amaçlarına hizmet edebilmesi ve ihtiyaç duyulduğunda piyasada fiyat oynaklığına yol açmadan ve en az değer kaybı ile hızla satılabilmesi için rezerv yönetim sürecinde nakde çevrilebilir yatırım araçlarını tercih etmektedir.
  • Getiri İlkesi: Merkez bankaları rezerv yönetimi kapsamında gerçekleştirdikleri finansal işlemlerde ancak anaparanın korunması ve likidite hedeflerinin sağlanması koşulu ile rezervlerin getirisini artırmayı hedefleyebilmektedir.

Rezerv yönetim stratejisi belirlenirken Merkez Bankasının yükümlülük yapısı, Hazine adına yabancı para cinsinden borç ödemeleri, Hazine borçlanma stratejileri ile iç ve dış ekonomideki dönemsel gelişmeler gibi pek çok unsur dikkate alınmakta; uygulanacak stratejinin mevcut döviz kuru rejimi ve para politikaları ile uyumlu olmasına özen gösterilmektedir.

Merkez Bankasının döviz rezervi ne kadardır?

Döviz rezervi bilgisine Elektronik Veri Dağıtım Sistemi’nde (EVDS) yer alan “TCMB Bilanço Verileri” başlığı altındaki “Merkez Bankası Rezervleri” alt başlığından haftalık verilere; “Ödemeler Dengesi, Uluslararası Yatırım Pozisyonu” başlığı altındaki “Uluslararası Rezervler” alt başlığından ise aylık verilere ulaşılabilir.

Merkez Bankası rezervi nelerden oluşur?

Uluslararası rezervler; ülkelerin para otoriteleri tarafından kontrol edilen, kullanıma hazır, birbirlerine çevrilebilme özelliği bulunan ve uluslararası ödeme aracı olarak kabul edilen varlıklardır. Uluslararası rezerv olarak sayılan varlıklar şunlardır: 

  • Konvertibl (birbirlerine dönüştürülebilir) döviz varlıkları (euro, ABD doları, İngiliz sterlini vb.)
  • Uluslararası standartta altın
  • Özel Çekme Hakları
  • Uluslararası Para Fonu (IMF) Rezerv Pozisyonu

Bir ülkenin döviz rezervleri, dış ödeme zorluklarının yaşanması durumunda parasal yetkililer tarafından kontrol edilen, kullanıma hazır dış varlıklar olarak tanımlanabilmektedir. Döviz rezervleri, doğrudan finansman kaynağı olabileceği gibi, dış ödeme güçlüklerinin neden olabileceği olumsuzlukların dolaylı olarak düzenlenmesi ve denetlenmesinde, döviz kurunu etkilemek suretiyle, piyasalara müdahale amacıyla kullanılabilmektedir.

Merkez Bankası altın ve döviz rezervlerini nasıl muhafaza ediyor?

Merkez Bankasının döviz rezervleri muhabir bankalar ve diğer ülke merkez bankalarında açtırılmış olan cari ve senet saklama hesapları aracılığı ile muhafaza edilir. Ayrıca, rezervinin küçük bir kısmı, Bankanın gereksinimlerini ve yurt içi piyasalarda oluşan yabancı para efektif talebini karşılamak amacı ile Banka kasalarında efektif olarak tutulur.

Altın rezervlerinin bir kısmı ülkemiz sınırları içinde muhafaza edilirken, kalan miktarı yurt dışında diğer ülke merkez bankalarında muhafaza edilir. Bu altın rezervi, doğrudan yatırım işlemlerinde kullanmak amacı ile merkez bankaları nezdinde açılmış olan altın saklama hesaplarında tutulur.

Merkez Bankasının altın rezervi nasıl değerlendiriliyor?

Uluslararası standarda sahip olan Merkez Bankası altın rezervleri, rezerv yönetim politikası ve uluslararası bankacılık teamüllerine bağlı kalınarak doğrudan alım/satım, vadeli ve vadesiz altın deposu, altın swapları, stand-by imkanları ve location swap işlemleri yapılarak değerlendirilir. Altın rezervlerinin yönetimi ile ilgili ayrıntılı bilgiye buradan ulaşılabilir.

Dolar bozdurmak alis mi satış mi?

Eğer elimizdeki dövizi satmak yani bozdurup Türk Lirasına dönüştürmek istiyorsak bu defa döviz bürolarındaki tabelalardan "alış" yazan bölümü incelememiz gerekir. Döviz satmaya gittiğimizde döviz bürosunda çalışan kişinin elimizdeki dövizi alacağını düşünerek "alış" bölümüne bakmamız gerektiğini hatırlayalım.

Döviz alış ve satış ne demek?

Elinizde bulunan yabancı paranızı aynı şekilde bankalar veya döviz büroları aracılığı ile Türk Lirasına çevirme işlemidir.

Alış ve satış kurları arasındaki farka ne ad verilir?

Alış ve satış kurları arasındaki farka kur marjı denir. Bu fark, işlem giderleri ile banka karını kapsar.

Döviz alış satış farkı nedir?

Yine aynı şekilde herhangi bir finansal varlığın satın alınabilmesi amacı ile sunulan fiyata da satış fiyatı denir. Alış satış farkı ise Bid Ask Spread olarak tanımlanmakta, işlem gören herhangi bir finansal ürünün alış fiyatı ile sunulan satış fiyatı arasındaki farkı temsil etmektedir.