Yaşadığımız bölgede çevre kirliliğine neden olan etkenler

Dünya Sağlık Örgütü raporuna göre her yıl 1,7 milyon insan sağlıksız çevre koşulları sebebiyle kansere yakalanırken, 12,6 milyon insan ise çevre kirliliğine bağlı hastalıklar sebebiyle hayatını kaybediyor. Çevre kirliliğinin bir çeşidi olan hava kirliliği ise yılda 4,2 milyon insanın ölümünden sorumlu. Sadece insan değil diğer canlıların da yaşamını tehlikeye sokan çevre kirliliğini önlemek için neler yapabiliriz?

Yaşadığımız bölgede çevre kirliliğine neden olan etkenler

Çevre kirliliği çevrenin doğal olmayarak insan eliyle bozulmasıdır. Çevre kirliliğinin bu denli artmasının sebeplerinden başlıcaları hızla gelişen teknoloji ve sanayi, nüfus artışı, doğal kaynakların bilinçsizce kullanılmasıdır. Doğa kendini yenileyen ve temizleyen bir güzelliğe sahipken çevre kirliliği bu sebeplerle birlikte kaçınılmaz hale gelmiştir. Çevre kirliliğine sebep olan bu etkenleri tamamen durdurmamız mümkün değildir, fakat çevreye olan etkilerini en aza indirmek için bazı önlemler alabiliriz.

Yaşadığımız bölgede çevre kirliliğine neden olan etkenler

Çevre kirliliğini önlemek için yapabileceklerimiz;

  • Ekolojik farkındalığın yaratılması ve duyarlılığın arttırılması
  • Çöplerimizi kesinlikle doğaya atmamalı, kağıt,cam,plastik gibi atıkların geri dönüşümünü sağlamalıyız.
  • Ev ve fabrika bacalarından çıkan gazlar hava kirliliğine yol açtığı için filtre kullanmalıyız.
  • Yeşil alanları arttırarak orman tahribatını önlemeliyiz.
  • Ozon tabakasına zararı olan herhangi bir üründen kaçınmalıyız.
  • Otomobil egzozlarının sebep olduğu etkiyi azaltmak için toplu taşıma araçlarının kullanmaya özen göstermeliyiz.
  • Hayvan avlanması kontrol edilmeli, tür çeşitliliği korunmaya çalışılmalıdır.
  • Enerjide yenilenebilir kaynaklar kullanılmalıdır.
  • Naylon poşet kullanımını azaltmalıyız.
  • Tıbbi atıkları su ve toprağa karışmayacak şekilde yok etmeliyiz.
  • Sanayi bölgelerinde atık su arıtma tesisleri kurmalıyız.

Yaşadığımız bölgede çevre kirliliğine neden olan etkenler

Çevre kirliliğinin azaltılabilmesi için daha birçok önlem alabiliriz. Sivil toplum kuruluşları çevre kirliliğini azaltmaya yönelik çalışmalar yapsalar da

Peki, yeni nesillere temiz bir çevre bırakabilmek için siz neler yapıyorsunuz?

Kaynakça:

Çevre Kirliliği Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Benzer Yazılarımız İçin:

  1. Sıfır Atık Nedir?
  2. Toprak Kirliliğini Önlemek İklim Değişikliğine Etki Eder Mi?

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Istanbul Boğazı'nda kirlilik

Türkiye'de çevre sorunları ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ilgilenmektedir.

2002 yılından itibaren illerden toplanan verilerle Türkiye çevre sorunları tespit edilmeye çalışılmıştır. İllerden gelen verilerin birleştirilmesi ile 2014 yılında bir rapor yayımlanmıştır[1]. Bu rapora göre Türkiye'de su kirliliği 32 ilde, hava kirliliği 27 ilde, atıklar 19 ilde, gürültü kirliliği 2 ilde, erozyon 1 ilde öncelikli çevre problemidir. Geçmiş yıllar ile karşılaştırıldığında atıklar ve hava kirliliğinin öncelikli olduğu il sayısı azalmıştır. Atık tesislerinin yapılması ve doğalgaz kullanımının bu gelişmeye neden olduğu düşünülmektedir. Su kirliliği yaşayan illerin sayısında artış olmuştur.

Yüzey suları[değiştir | kaynağı değiştir]

İllerden gelen yüzey suları tespitlerine göre Türkiye sularının; %38,9'u çok kirlenmiş su, %28,4'ü kirlenmiş su, %16'sı az kirlenmiş su, %16,7'si yüksek kaliteli su sınıfındadır. Yüzey sularını kirleten etkenler; başta evsel atık sular olmak üzere, zirai gübre ve ilaç kullanımı, evsel katı atıklardır.

Yeraltı suları[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeraltı suları en fazla zirai gübre ve ilaç kullanılmasından kirlenmektedir. Evsel atık sular, sanayi atık suları, hayvancılık atık suları diğer kirleticilerdir.

Yüzme suları[değiştir | kaynağı değiştir]

20 ilde yapılan incelemelerde plaj veya yüzme alanlarında su kalitesi belirlenmiştir. Yüzme sularının %1,5'i çok kötü (D)sınıfı, %2,5'i kötü (C) sınıfı, %61'i iyi (B) sınıfı, %34,8 çok iyi (A) sınıfıdır. Yüzülen suları çoğunlukla evsel atık sular, evsel katı atıklar, göl-deniz taşıtları kirletmektedir.

Antalya'da yapılan ölçümlerde, Akdeniz kalite açısından çok iyi, Karadeniz ve Ege Denizi iyi, Marmara suları çok iyi sınıfındadır. Marmara'da incelenen alanda (Bursa, Tekirdağ) çok iyi sınıfında çıksa da, başka alanlarda çok kötü ve kötü kısımları da bulunmaktadır. Ege Denizi'ni deniz taşıtları, Karadeniz'i evsel katı atıklar, diğerlerini evsel atık sular kirletmektedir.

Beyşehir Gölü'nde çok kötü sınıfında alanlar tespit edilmiştir. Evsel atık sular, katı atıklar, sanayi atıkları, sanayi atık suları, zirai ilaç ve gübreler ile göl taşımacılığı başlıca kirlilik nedenleridir.

Özellikle küçük yerleşim yerlerinde arıtma tesislerinin olmaması evsel atık sularını en önemli kirletici yapmıştır. Kanalizasyon sisteminin olmaması veya yetersiz kalması kirlilikte bir diğer nedendir. 45 ilde mali sorunlar, 21 ilde sosyal bilinçsizlik su kirliliğinin çözümünde karşılaşılan güçlüklerdir.

Hava kirliliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşadığımız bölgede çevre kirliliğine neden olan etkenler

81 ilin asıl hava kirleticileri şu şekilde tespit edilmiştir: 1'inde termik santral, 2'sinde diğer sanayi, 5'inde karayolu trafiği, 5'inde imalat sanayi, 67'sinde konut ısıtma. İstanbul, Bursa, Kocaeli, Hatay ve Bilecik sanayi nedeniyle hava kirliliği yaşamaktadır. Karabük ve Düzce diğer sanayi kolları ana kirleticidir. Sakarya, Aydın, Eskişehir, Malatya ve Kayseri'de karayolu trafiği, Çanakkale'de termik santral öncelikli kirleticilerdir.

Hava kirliliğin önlememesinin nedenleri olarak; 25 ilde alım gücü düşük vatandaşların kalitesiz kömür kullanımı, 15 ilde arazi şartları, 14 il toplumsal bilincin eksikliği, 6 ilde yetersiz denetim, 6 ilde ateşçi eğitimsizliği, 6 ilde meteorolojik nedenler, belirlenmiştir. İnsanlara en zehirli hava kirliliği[2] ve göğüs hastalıklarına neden olan PM 2,5 gibi kirleticilere dair de herhangi bir kısıtlama Türkiye'deki mevzuatlarda yer almamaktadır.[3]

Çözümler[değiştir | kaynağı değiştir]

İstanbul için trafiğin yoğun olduğu yerleri araçlara ücretli-girişli [4] ve Türkiye'nin vergi sisteminin emisyonları da dikkate alacak şekilde revize edilmesi gerekir.[5]

Atıklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de çoğu yerleşim alanında atık depolama alanı yoktur veya yetersizdir. Geri dönüşüm tesislerimiz oldukça yetersizdir. Atıkların önemli kirletici olduğu illerden Sakarya, İzmir, Uşak'ta sanayi atıkları, Bilecik ve Burdur'da mermer ocakları, Düzce, Bolu ve Afyon'da kanatlı hayvan atıkları problem teşkil etmektedir. Kocaeli, İstanbul ve İzmir'deki tehlikeli atık tesisleri yetersiz kalmaktadır.

Toprak kirliliğinin ana nedeni 38 ilde vahşi çöp depolaması, 12 ilde sanayi atıklarıdır.

Gürültü kirliliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de gürültü kirliliğinin 1. öncelikli çevre sorunu olduğu iki il bulunmaktadır: Adana ve Eskişehir. Adana'da; eğlence mekanlarının müzik sesi, küçük imalathanelerin şehir içinde bulunması, TEM'in gürültüsü ana sorunlardır. Eskişehir'de ise; şehir merkezindeki eğlence mekanlarının gürültüsü şikayet kaynağıdır.

Erozyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşadığımız bölgede çevre kirliliğine neden olan etkenler

Türkiye dünyada erozyona en fazla maruz kalan ülkelerden biri olmasına rağmen şehir merkezlerindeki diğer sorunlar öne çıkmasını engellemektedir. Erozyon yine de Sivas'ta 1., Iğdır'da 2., Kırşehir ve Kayseri'de 3. çevre sorunudur.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • OECD Çevresel Performans İncelemeleri̇ TÜRKİYE 2019 28 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • HAVA KALİTESİ İNDEKSİ19 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • BreatheLife 2 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Temiz Hava Hakkı Platformu 13 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • ISINMADAN KAYNAKLANAN HAVA KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ 20 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • HAVA KALİTESİ DEĞERLENDİRME VE YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ 20 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Değerlendirme Raporu" (PDF). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. 2014. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2015.
  2. ^ Wasley, Andrew; Heal, Alexandra; Harvey, Fiona; Lainio, Mie (13 Haziran 2019). "Revealed: UK government failing to tackle rise of serious air pollutant". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 13 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2019. PM2.5 is probably responsible for somewhere between half and three-quarters of the total harm we derive as humans from air pollution
  3. ^ "Hava Kirliliği ve İstanbul; Alarm zilleri". Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği. 23 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2016.
  4. ^ Melis Alphan. "Yetti artık İstanbul'un trafiği!". Hürriyet. 18 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.
  5. ^ "Türkiye'de Ulaşım Emisyonlarının Azaltılmasında Motorlu Araç Vergileri ve Trafik Yoğunluğu Ücreti Nasıl Kullanılabilir?" (PDF). SABANCI ÜNİVERSİTESİ-. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2017.

Çevre kirliliğine neden olan etkenler 1 sınıf?

Çevre sorunlarının diğer kaynakları Kişi başına kullanılan enerji, su, kağıt, kömür vb. artışı Ormanların tahribi, yangınlar ve erozyon. Aşırı otlatma ve doğal bitki örtüsünün tahribi. Konutlardaki ve işyerlerindeki ısınmadan kaynaklanan (özellikle kalitesiz kömür kullanımı) hava kirliliği.

Çevre kirliliğine neden olan durumlar 2 sınıf?

Yanlış arazi kullanımı Yangın, sel, heyelan gibi doğal afetler. Aşırı tüketim ve buna bağlı atık kirliliği. Motorlu kara, deniz ve hava araçları

Çevre sorunlarına neden olan insan faaliyetleri 10 tane?

Çevre Sorunlarına Neden Olan Davranışlar:.
Geri dönüşüm yapmamak..
Fabrikaların bacalarına filtre takılmaması..
Fazla plastik kullanarak çevreyi kirletmek..
Ağaçların kesilip ormanların yok edilmesi..
Yenilenebilir enerji kaynakları yerine yenilenemez enerji kaynakları kullanmak..
Ekinlerde kimyasal böcek ilaçları kullanmak..

Ne tür çevre kirliliği vardır?

Aynı şekilde çöp yığınlarından toprağa sızan sular, kirli sulama suları, gübre çözeltileri, radyoaktif maddeler, uçucu küller, ağır metaller,kükürt dioksit, hidrojen monoksit sanayi atıkları toprağı kirleten madde ve kaynaklardır.