Show
Asgari ücrete 1 Temmuz itibarıyla enflasyondaki yükselişe bağlı olarak yüzde 30’luk ara zam yapılmış böylece net asgari ücret 4 bin 253 liradan 5 bin 500 liraya çıkarken brüt asgari ücret de 5 bin 4 liradan 6 bin 471 liraya çıkmıştı. Asgari ücretteki bu artış aynı zamanda en düşük (taban) kıdem tazminatını da belirliyor. Kıdem tazminatı, son işyerinde çalışılan her tam yıl için 30 günlük son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. Asgari ücretlinin yani en düşük maaşlı işçinin kıdemi, temmuzdan itibaren 6 bin 471 liralık brüte göre hesaplanacak. GÜNCELLEME PERİYODU
Kıdem tazminatının 1 yıl için en yüksek tutarını ifade eden tavan ise memur maaş katsayısına göre belirleniyor. Diğer bir deyişle memur maaşındaki artışa endeksli bir kıdem tavanı var ve ocak-temmuz olmak üzere 6 ayda bir güncelleniyor.
Temmuz ayına kadar kıdemin tavanı 10 bin 848 lira olarak uygulanmıştı. 1 Temmuz itibarıyla memur maaşlarına yapılan yüzde 41.69’luk zam ve ‘0.333603’lük aylık katsayısının etkisiyle yeni kıdem tazminatı tavanı da 4 bin 523 lira artışla 15 bin 371 liraya yükseldi. Damga Vergisi düşüldüğünde 1 yıllık net kıdem tavanı 15 bin 255 lira oluyor. ÇALIŞMA SÜRESİNE GÖRE
Kanuna göre; işveren, işten çıkarmadan önce bunu işçisine bildirmek zorunda. İşçinin çalışma süresi 6 aydan kısaysa 2 hafta, 6 ay ile 1.5 yıl arasındaysa 4 hafta, 1.5 yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, 3 yıldan fazla olursa 8 hafta (56 gün) önce haber vermek zorunda. Buna ‘ihbar süresi’ deniyor. Haber vermeden işten atanlar, kıdemin yanında ihbar tazminatını da öder. 10 gün çalışan bir işçi de ihbar tazminatına hak kazanır. İKİ VERGİ KESİLİYOR
İhbar tazminatının hesabında brüt ücret dikkate alınır. Ama bunda ‘tavan sınırı’ yok. Ancak, taban asgari ücrete göre değişiyor. Asgari ücrete zam geldikçe ihbar tutarı da yükseliyor. İhbardan Damga Vergisi’nin yanında Gelir Vergisi de alınıyor. 1 yıl çalışması bulunan asgari ücretli 1 Temmuz itibarıyla işten ayrılmışsa net ödenecek ihbar tazminatı 5 bin 87 lira oluyor. 10 YIL ÇALIŞANIN ELİNE NE KADAR PARA GEÇECEK?
Asgari ücret ve memur zammından sonra örneğin 10 yıl çalışması bulunan asgari ücretli işçinin cebine vergiler çıktıktan sonra net 64 bin 254 lira girecek. Bu kişi 30 Haziran’da işten ayrılmış olsaydı alacağı tazminat tutarı 49 bin 701 lira olacaktı. Yani 1 gün farkla tazminatta 14 bin 553 lira fark oluştu. Yine brüt ücreti 16 bin lira olan bir çalışan aynı işyerinde 10 yıllık sigortalı çalışma süresini tamamlamış ve kendi isteği dışında işten çıkarılmış veya haklı sebeplerle sözleşmesini feshetmişse net 152 bin 631 lira tazminat alabilecek. Daha önce tavan 10 bin 848 lira olduğundan bu kişinin eline en fazla 107 bin 751 lira geçecekti. Fark 44 bin 880 lira. NASIL HESAPLANIR? Posta'da yer alan habere göre, Kıdem tazminatı hesaplamaları sırasında işçiye ödenen ücretin yanı sıra kendisine düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatlerin (yol parası, yemek parası, düzenli olmak koşuluyla ikramiye ödemeleri vb.) brüt tutarları dikkate alınıyor. Toplam tazminat tutarı, çalışanın son aldığı aylık brüt ücretin, o işyerinde çalıştığı yıl süresi ile çarpılması ile bulunuyor.
Kıdem tazminatı hesaplama yapılırken öncelikle işçinin ne kadar süre çalıştığı hesaplanır. Kıdem tazminatı hesabı için işçinin çalıştığı yıl sayısı aldığı maaşın brütüyle çarpılır. Brüt hesaplanırken yol yemek ve işçiye yapılan maaşı dışındaki yan ödemeler dahil edilir. Kıdem tazminatı hesaplama için alışılan yılın dışında arta kalan günler ise günlük brüt ücret ile çarpılır. Toplam miktardan binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılır. Yapılan bu kesinti sonunda geriye kalan miktar kıdem tazminatı olarak banka kanalıyla işçiye ödenir. Ödendiğinin ispatı işçiye değil işverene aittir. Elden ödeme yapılması halinde ispat hususunda zorluklar yaşanabilmektedir. Kıdem Tazminatı Tavanı *2022Kıdem tazminatı tavanı 2022 yılı için Hazine ve Maliye Bakanlığının yayınlamış olduğu genelge ile belirlenmiştir.
Belirlenen bu miktarlar her yıl altı aylık periyotlar ile değişmektedir. Tavanı belirleme konusunda görevli ve yetkili bakanlık ise Hazine ve Maliye Bakanlığıdır. Genelgeyle belirtilen tavan ücret üzerinde verilmesi mümkün değildir. Kıdem Tazminatı Nedir?Kıdem tazminatı işçinin 4857 Sayılı İş Kanununda belirtilen şartların oluşması halinde, işten çıkarılması veyahut bazı hallerde kendi isteğiyle ayrılması neticesinde hak kazandığı tazminattır. Bu tazminat işveren tarafından işçiye ödenir. Kıdem tazminatı tavanı hesaplamak için işçinin aynı işyerinde çalıştığı süre baz alınarak hesaplanır ve almak için bir işyerinde en az bir yıl çalışmış olmak gerekmektedir. Bir yıldan az çalışılması halinde, işçi hangi şekilde işten çıkarılır ise çıkarılsın tazminat almaya hak kazanamaz. Kıdem Tazminatı ŞartlarıKıdem tazminatı şartları İş Kanununda belirtilmiştir. Buna göre işçinin kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmesi için ilk şart aynı iş yerinde en az bir yıl çalışmış olmaktır. İşçi bu tazminata iki şekilde hak kazanabilir. Bunlardan birincisi işçinin iş akdinin işçi tarafından haklı sebeple fesih edilmesi, ikincisi ise işverenin işçiyi haklı sebepler dışında işten çıkarmasıdır. Belirli süreli iş sözleşmesi süresi sonunda kendiliğinden ortadan kalktığından kıdem tazminatı talep edilemez. İşçinin haklı sebeple iş akdini feshedebileceği durumlar 4857 Sayılı İş Kanununun 24. maddesinde belirtilmiştir. Aşağıda tahdidi olarak belirteceğimiz hallerde işçi, iş akdini kanundaki bildirim sürelerine uymaksızın derhal fesih edebilir. İşçinin haklı sebeple iş akdini feshedebileceği durumlar:Sağlık Sebepleri
İyiniyete veya Ahlaka Uymayan Haller
İşçi iş akdini haklı sebeplerle fesih ederek kıdem tazminatı almaya hak kazanabilir. Zorlayıcı Sebepler
İşverenin Haklı Sebepler ile İşçiyi İşten Çıkarabileceği Hallerİşverenin haklı sebepler ile işçiyi işten çıkarabileceği haller kanunda tahdidi olarak sayılmıştır. Bu durumlardan birinin gerçekleşmesi halinde işveren işçiyi, kıdem tazminatı ödemeksizin işten çıkarabilir. Diğer hallerde ise tazminat ödemek zorundadır. İşverenin işçiyi haklı sebeplerle ile işten çıkarabileceği durumlar:Sağlık Sebepleri
İşçiye kıdem tazminatı ödemek suretiyle iş akdine son verilebilir. İyiniyete veya Ahlaka Uymayan Haller
Durumlarında işveren işçinin iş akdini haklı sebeple fesih edebilir ve kıdem tazminatı vermez. Zorlayıcı Sebepler
İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde kanunen tanınan ihbar tazminatı için gerekli ihbar süresini geçmesi halinde de işçinin iş akdi haklı sebeplerle fesih edilerek kıdem tazminatı ödenmez. İşverenin işçiyi çıkarabileceği haklı sebepler dışında işçinin iş akdine son verilir ve işçi en az bir yıl çalışmış ise kıdem tazminatı ödenir. İşçinin Kıdem Tazminatına Hak Kazandığı Diğer Haller:İşçinin kıdem tazminatı hakkını kazandığı diğer haller şu şekilde sıralanabilir:
Emeklilik Sebebiyle Kıdem Tazminatına Hak Kazanılacağına İlişkin Yargıtay Kararı
Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?Kıdem tazminatı almaya hak kazanabilmek için öncelikle kanunda belirtilen şartları taşımak gerekmektedir. Bu şartları taşıyan işçilerin iş akitleri kıdem tazminatını hak edecek şekilde sona ermiş ise işveren tarafından ödenmelidir. İşverenin ödememesi halinde, işçi öncelikle arabulucuya başvurmalıdır. İşçi alacakları zorunlu arabuluculuğa tabi olduğundan mahkemede dava açılmadan başvurulması gerekmektedir. Arabuluculuk görüşmeleri neticesinde işveren ödeme yapmayı kabul eder ise bu husus tutanak altına alınır ve belirtilen tarihe kadar ödeme yapılır. Arabuluculuk görüşmelerinin olumsuz sonuçlanması halinde ise yine bir tutanak düzenlenir. Düzenlenen işbu tutanak ile işçi mahkemeye başvuruda bulunabilir. Mahkeme aracılığıyla işçi hak etmiş olduğu kıdem tazminatı hakkını alabilir. İşçi alacakları kural olarak kesinleşmeden icraya konulabilir. Kıdem tazminatı talebiyle açılan dava sırasında davacı işçi vefat ederse, davacının yasal veya vasiyetname ile belirlenen atanmış mirasçıları davayı takip edebilirler. Kıdem Tazminatı ZamanaşımıKıdem tazminatı zamanaşımı ikili ayrıma tabi tutulmaktadır. 25 Ekim 2017 tarihinden önce işten ayrılanlar için iş akitlerinin haksız bir şekilde sona ermesinden itibaren zamanaşımı on yıldır. 25 Ekim 2017 tarihinden sonra iş sözleşmeleri sona erdirilenler için ise bu süre, beş yıl olarak belirlenmiştir. 4857 Sayılı İş Kanunun Ek madde 3 de bu husus açıkça belirtilmiştir.
Belirli Süreli İş Sözleşmesinde Kıdem TazminatıBelirli süreli iş sözleşmesinde kıdem tazminatı hususu tartışmaya açık bir konudur. Kural olarak belirli süreli iş sözleşmeleri, sözleşmede belirlenen tarih ile sona erdiğinden kıdem tazminatı söz konusu olmaz. Lakin belirli süreli iş sözleşmesinin sürekli esaslı bir sebep olmaksızın yenilenmesi durumunda iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi olarak kabul edilir. İşçi bu durumda sözleşmesinin sona ermesiyle işbu tazminata hak kazanır. Bazı işverenler işçiye tazminat ödememek amacıyla belirli süreli iş sözleşmesi yapmayı tercih etmektedir. Fakat kanun ve yerel içtihatlar ile bu gibi kötü niyetli durumların önüne geçmek amacıyla bir takım kısıtlamalar getirilmiştir. Buna göre belirli süreli iş sözleşmeleri işin niteliği ve gereğinin olmadığı durumlarda üst üste yenilenemeyecektir. Tüm bunlara rağmen yenilenmesi belirli süreli iş sözleşmesini belirsiz süreli iş sözleşmesine dönmesine sebebiyet verir. Belirsiz süreli iş sözleşmesine dönen işçinin iş akdi son bulduğunda hesaplanacak olan tazminatta, ilk belirli süreli iş sözleşmesinin başladığı tarih baz alınacaktır. SonuçKıdem tazminatı aynı iş yerinde en az bir yıl çalışmış olmayla birlikte, işçinin haklı sebep olmaksızın işten ayrılmamış olması veya işverenin haklı sebebe dayanmaksızın işçiyi işten çıkarmış olmaması şartlarının beraber gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkar. Kıdem tazminatı işçinin aynı işyerine vermiş olduğu emeğin bir nevi karşılığıdır. Yıllarca çalışan, emek veren işçiye işveren tarafından şartları doğması halinde ödenmesi gerekir. Ödenmemesi halinde öncelikle işçi tarafından arabulucuya başvurulmalı, arabuluculuk görüşmelerinden de netice alınmaması halinde düzenlenen tutanak ile mahkemeye gidilerek görevli ve yetkili mahkemede dava açılmalıdır. Kıdem tazminatı davalarında görevli olan mahkeme İş Mahkemeleridir. İş Mahkemelerinin olmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir. Son zamanlarda kıdem tazminatı alamayan işçilerin mağduriyetleri artmıştır. Bu gibi durumlarla karşılaşmamak amacıyla bu süreci bir iş hukuku avukatı yardımıyla yürütmekte fayda vardır. 7 yıllık çalışan ne kadar tazminat alır 2022?KIDEM TAZMİNATI TAVANI NE KADAR - Asgari ücretin yüzde 30'lik bir oranla artmasıyla birlikte kıdem tazminatı tavanında da artış oldu. Yılda iki kez bakanlık tarafından belirlenen kıdem tazminatında yeni tavan oranı da güncellendi. Yeni kıdem tazminatı 2022 tavanı 15 bin 371 liraya çıktı!
7 yıllık işçi tazminat alabilir mi?Kıdem tazminatı hakkı iş akdinin sonlandırıldığı tarihte doğmaktadır. Bu kapsamda istifa eden ve kıdem tazminatına hak kazanan işçi istifa ettiği tarihten itibaren 5 yıllık zamanaşımı süresi içinde hak kazandığı kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacaklarını talep edebilecektir.
5 yıllık tazminat ne kadar 2022?Haziran ayı enflasyon oranlarının açıklanması sonrasında asgari ücrete gelen ara zamla birlikte kıdem tazminatı tavan ücreti de değişti. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından imzalanan genelge sonrasında Temmuz-Aralık 2022 döneminde Kıdem Tazminatı tavanı 15 bin 371 lira 40 kuruş oldu.
7 yıllık ihbar tazminatı ne kadar?İşçinin 1,5 yıl ile 3 yıl arasında bir çalışma süresi mevcutsa 6 haftalık ücret tutarında ihbar tazminatına hak kazanır. İşçi 3 yıldan daha fazla çalışmışsa 8 haftalık ücret tutarında ihbar tazminatına hak kazanır.
|