Baş parmağı ve işaret parmağı arası şişlik

Tetik Parmak Hastalığı Nedir?

Tıp dilinde Tenosinovit Stenosing olarak bilinen tetik parmak hastalığı, parmakların (özellikle de başparmağın) herhangi bir hareket esnasında kasılması veya kilitlenmesi olarak tanımlanır. Hayat kalitesini oldukça düşüren tetik parmak hastalığı söz konusu olduğunda, kilitlenen parmağın eski haline dönmesi bir hayli zordur. Ayrıca kilitlenen parmağın eski haline dönme süreci son derece sancılı geçmektedir. Genellikle yüzük parmağı, küçük parmak ve başparmakta kendini gösteren tetik parmak hastalığı, bilhassa sağ el parmaklarını etkileyen bir rahatsızlıktır.    

Tetik Parmak Hastalığının Ortaya Çıkma Nedenleri Nelerdir?

Kasları ve kemikleri parmağınızla birbirine bağlayan sert doku bantları olarak tanımlayabileceğimiz tendonlar; parmakların, başparmakların, kollardaki ve ellerdeki kasların vs. bükülme ve düzelme işlemlerini üstlenir. Bir tendon, eklem kapsülünün sinoviyal sıvıyı üreten iç tabakası olarak görev yapan sinoviyum sayesinde, kendisini örten dokudan rahat bir şekilde akar. Tendonu örten dokunun uzun süre boyunca tahriş olmasıyla skarlaşma ve kalınlaşma meydana gelebilir. Bu durum, tendonun hareketlerini etkilemeye başlar. Akabinde parmakların veya başparmağın bükülmesiyle birlikte iltihap tendonu çekmeye başlar. Tendonun iltihaplı hale gelmesi ile birlikte tetik parmak ortaya çıkar. Tetik parmak hastalığının ortaya çıkması, sıkışma ve şişliğe yol açar. Tetik parmak hastalığının en sık ortaya çıkma nedeni ise tekrarlanan bir hareket veya parmakları düzenli bir şekilde zorlamaktır.     

Tetik Parmak Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Tetik parmak hastalığı, başta başparmak olmak üzere herhangi bir parmağı etkileyebilir. Ayrıca birden fazla parmağın ve her iki elin birden tetik parmak rahatsızlığından etkilenmesi mümkündür. Tetik parmak hastalığında ortaya çıkan belirtiler pek çok kişide aynı etkilere yol açmaktadır. Bu belirtileri ise şu şekilde sıralayabiliriz: 

• Sabah uyandığınız zaman parmakların sert olması,

• Parmakları oynatırken "tık" diye bir atma sesinin duyulması,

• Tetik parmak hastalığından etkilenen parmağın veya parmakların olduğu kısımda avuç içi hassasiyeti ve yumru hissi,

• Etkilenen parmağın ya da parmakların bükülmüş bir şekilde kitlenmesi ve bu parmakları hareket ettirmenin eskiye nazaran çok daha zor hale gelmesi.

Tetik Parmak Hastalığı Kimlerde Görülür?

Genellikle 40-60 yaşları arasındaki bireyleri etkileyen tetik parmak hastalığı, kadınlarda daha sık görülen bir rahatsızlıktır. Romatoid artrit, gut ve şeker hastalığı gibi hastalıklardan muzdarip bireylerde de tetik parmak hastalığı görülebilmektedir. Bunların haricinde çiftçiler, müzisyenler, sanayi çalışanları gibi mesleği gereği parmak ve başparmak eylemleri tekrardan oluşan bireyler arasında da tetik parmak hastalığı yaygındır. 

Tetik Parmak Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Tetik parmak hastalığının teşhisi için görüntüleme yöntemlerine başvurmaya gerek yoktur. Teşhis için hastanın öyküsü ve fizik muayeneye başvurulur.  Doktorunuz, fizik muayene esnasında parmaktaki takılmaları ve nodülleri saptayarak tetik parmak tanısı koyabilir. 

Tetik Parmak Nasıl Tedavi Edilir?

Tetik parmak hastalığının tedavisi ameliyatlı tedavi ve ameliyatsız tedavi olmak üzere ikiye ayrılır. İki tedavi yönteminde de asıl amaç, hastalık nedeniyle gelişen şişliği indirmek ve parmaklara eski etkinliğini kazandırmaktır. Ameliyatsız tedavi, ilk başvurulan yöntem olarak öne çıkmaktadır. Ancak hasta ameliyatsız tedavi yöntemlerine cevap vermezse, parmağın tekrardan eski etkinliğine kavuşabilmesi adına tetik parmak ameliyatı gerekli hale gelir.  

Ameliyatsız Tetik Parmak Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Ameliyatsız tedavi, genel olarak hafif evrede olanlar için uygulanan yöntemdir. Ameliyatsız yöntemlerde atel kullanımı veya ilaç tedavisi yararlı olabilir. Genellikle parmakları zorlayan eylemlerin sonucunda ortaya çıkan tetik parmak hastalığından kaçınmanın en iyi yolu, zorlayıcı eylemlerden uzak durmaktır. Bunların yanı sıra, parmak egzersizleri de tetik parmak hastaları için faydalı olabilen yöntemlerden bir tanesidir. 

Tetik Parmak Ameliyatları Nasıl Yapılır?

Tetik parmak ameliyatları söz konusu olduğunda, cerrahların gündeme getirdiği iki ameliyat seçeneği vardır. Açık cerrahi ve peruktan serbest bırakma cerrahisi olarak ikiye ayrılan bu operasyonlar, ortalama 20 dakika sürmekle beraber hastanın ameliyat gecesi hastanede kalmasını gerektirecek bir durum teşkil etmezler. 

Açık Cerrahi Operasyon: Genellikle lokal anestezi uygulanarak gerçekleştirilen açık cerrahi operasyon ile tetik parmak ameliyatı tedavisinde, avuç içine ufak bir kesi atılır. Akabinde tendonun hareket etme alanını artırabilmek adına tendon dokusu (kılıfı) kesilir. Bu işlemlerin ardından yarayı kapatmak adına açılan kesi dikilir. Açık cerrahi operasyon, perkütan serbest bırakma cerrahisine nazaran cerrahlar tarafından daha fazla tercih edilen bir seçenektir.

Perkütan Serbest Bırakma Cerrahisi: Tıpkı açık cerrahi operasyonda olduğu gibi, perkütan serbest bırakma cerrahisinde de hastaya lokal anestezi uygulanmaktadır. Cerrah, bu operasyonda tendon kılıfını kesebilmek için bir iğneden yardım alır ve herhangi bir kesiye ihtiyaç duyulmadan deri altına girilir. Perkütan serbest bırakma cerrahisinin açık cerrahi operasyon kadar tercih edilmeme sebebi, tendonlarda hasar bırakma riskinin daha fazla olmasıdır. Ancak yine de perkütan serbest bırakma cerrahisinde hastada herhangi bir yara izi kalmamaktadır.

Tetik Parmak Ameliyatından Sonra Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Perkütan serbest bırakma cerrahisi operasyonundan sonra yara izi kalmasa da, iğnenin girmiş olduğu delik yerlerine küçük pansumanlar yapılır. Bu pansumanların yenilenme sıklığı ise doktorunuz tarafından belirlenmektedir. 

Ameliyatın ardından hastalar, gündelik yaşamlarına hızlı bir şekilde dönebilmekte ve geceyi hastanede geçirmelerini gerektirecek herhangi bir engel bulunmamaktadır. Yaraların durumu da ortalama 15 gün içinde iyi duruma gelmekte ve yine 15 gün sonra dikişler alınmaktadır. Ameliyattan iki hafta sonra hasta spora başlayabilir; lakin yine de bu süreçte parmakları zorlayacak eylemlerden olabildiğince kaçınmak gerekir. Ameliyat sonrasında ortaya çıkan şişlikler de yaklaşık 15 gün içinde geçmektedir. Bu aşamada hatırlatılması gereken bir husus vardır; o da ameliyattan sonra 1-2 hafta kadar sürebilecek bir sızlama yaşanabilme ihtimalidir. Bu tip bir durum söz konusu olduğunda, buz uygulaması ve antienflamatuar ilaçlara başvurulabilmektedir. 

Kimi hastalarda ameliyat sonrası aşırı iyileşme dokusu sebebiyle yara bölgesinde sertlik meydana gelebilir. Bu durum, zamanla evde yapılan masajlar sayesinde etkisini yitirir. Ameliyat sonrası süreçte, hastanın daha önceden şikâyet ettiği bütün semptomlar kısa süre içinde azalmaya başlar ve cerrahi operasyon başarılı bir şekilde gerçekleştiği takdirde, bu hastalığın tekrardan nüks etme olasılığı bulunmamaktadır.

Tetik Parmak Egzersizleri Nelerdir?

Ameliyatın ardından yapılacak olan tetik parmak egzersizleri, hastanın daha fazla rahatlamasını sağlayabilir. Bu egzersizler sadece ameliyat sonrası değil, aynı zamanda hastalığı hafif derecede seyreden hastalar için de uygulanabilir. Dilerseniz, bu egzersizlerden biraz bahsedelim; elinizi yumruk haline getirin ve bütün parmaklarınızı mümkün olduğu kadar açın. Elbette bunu yaparken yavaşça yapmanız öneriliyor; zira hızlı yaptığınız takdirde parmaklarınız daha fazla şişebilir ve yorulabilir. 

Kauçuk toplarla yapılan tetik parmak egzersizleri ise diğer bir egzersiz yöntemi olarak öne çıkar. Bu egzersizde avucunuza sığabilecek düzeyde kauçuk bir top bulun ve bu topu 10 saniyeliğine sıkıp bırakın. Ancak bu egzersiz yöntemlerini denemeden önce muhakkak doktorunuza danışmanızda ve bunları hangi sıklıkla uygulayacağınıza dair detaylı bilgi almanızda fayda var. 

Tetik Parmak Hastalığından Nasıl Korunuruz?

Son derece yaygın bir rahatsızlık olan tetik parmak hastalığı, pek çok nedenden ötürü kaynaklanmaktadır. Özellikle de gündelik hayatımızda sıkça yaptığımız eylemler bu rahatsızlığa yol açabilir. Tetik parmak hastalığından korunmanın en iyi yolu da bu sakıncalı ve zorlayıcı hareketlerden imtina etmektir. Bu nedenle, hastalığa yol açabilecek durumları göz önünde bulundurup gerekli önlemleri almak gerekmektedir. Tetik parmak hastalığından korunmanız için uymanız gereken tavsiyeleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Akıllı telefon ile uğraşma zamanınızı minimuma indirmeli, gereksiz yere kullanmamaya özen göstermelisiniz. 

• Ellerinizi ve parmaklarınızı gün içinde sık sık dinlendirmelisiniz.

• Aşırı ve hızlı klavye kullanmaktan kaçınmalı, mola vererek istirahat etmelisiniz. 

• Ağrı hisseder hissetmez erkenden müdahale etmeli ve buz koymalısınız.

• Başparmak, tetik parmak hastalığında en fazla risk altında olan parmak olarak öne çıkar. Bu nedenle, gün içinde sadece başparmağınıza bindirdiğiniz yükü azaltmalı, başparmağı olumsuz etkileyecek ve zorlayacak eylemlerden kaçınmalısınız.

  
  

El parmak araları neden şişer?

Başparmakla işaret parmağı arası neden ağrır?

Parmak kendi kendine neden şişer?

Parmak eklemi şişlik için hangi doktora gidilir?