Beslenmesine büyük özen gösterdiğin bebeğin ishal oldu, şimdi bu sorunu nasıl çözeceğine bakalım. Bebeklerde ishal nasıl geçer, bebeklerde ishale ne iyi gelir? Anne sütü ve su vermeyi bırakmak gerekir mi? Hepsini bu yazıda anlattık.
Bebeklerde ishale ne iyi gelir? Bebeklerde ishal nasıl geçer?
Bebeklerde ishal tedavisi nedenlere bağlı olarak ishalin tedavi şekli değişiklik gösterir. İshal için ilaç tedavisi uygulanabilir ama ilacı kesinlikle doktorun vermeli.
Bakalım bebek ishaline ne iyi gelir?:
- Birçok durumda mama ya da anne sütü vermeye devam etmek, en iyi yöntemdir. Bazen bebeklere ishali artıracağı düşüncesiyle anne sütü veya su vermekten çekiniyorlar. Ama bilmelisin ki anne sütü ile beslenen bebeklerin ishali çok daha çabuk geçer. Özellikle 2-3 aylık bebekte ishal sorunu için kesinlikle anne sütü dışında alternatif düşünülmemeli.
- Su kaybını önlemek için iki saatte bir 50-60 ml sıvı vermelisin. Bebeğin emzirme dönemindeyse doktorun, anne sütüne veya hazır mamalara ilave olarak eczanelerde satılan bir rehidrasyon karışımı önerebilir. 2 veya 3 dakikada bir kaşık, bardak ya da biberonla birkaç yudum bu karışımdan verebilirsin.
- Tatlandırılmış içecekler, yapay meyve suları, evde yapılan tuz ve şeker karışımı içecekler ishalle mücadelende kaçınman gerekenler arasında, aklında olsun.
- Yağlı gıdalar bebeğinin beslenmesinden kesin olarak uzak olmalı. Yağ dışkının kıvamını iyice cıvıklaştırır.
Bebeğin ne kadar sık beslenirse ishalin etkisi o kadar az olur. Bebeklerde ishale iyi gelen yiyecekler şöyle:
- Muz püresi,
- Pirinç veya pirinç gevreği
- Patates ve makarna gibi nişastalı gıdalar (özellikle 1 yaş bebeklerde ishal için),
- Ev yapımı yoğurt,
- Pirinçli yoğurt çorbası,
- Elma,
- Havuç (buharda pişirilmiş veya püre şeklinde verebilirsin),
- Evde hazırlanan ayran ve limonata,
- Az miktarda protein içeren yiyecekler (tavuk veya köy peyniri gibi) de “Bebeklerde ishali ne keser?” sorusuna cevap olacak yiyeceklerden.
İshali kesen tariflerle daha fazlası burada: Cırcır Olmuş Popolar! Çocuklarda İshale İyi Gelen Yiyecekler
Bebek ishal olduğunda ne yapmak gerekir konusuna devam edelim;
- Bebeklerde kusma ve ishal birlikte görülebilir. İshalli bebeklerde kusma varsa katı gıdaların kusma durana kadar verilmemesi öneriliyor. Süzülmüş meyve sularından verebilirsin.
- Genellikle 2 ya da 3 gün sonra dışkı normale döndüğünde normal gıdalara dönebilirsin ama yine de birkaç gün süt ve süt içeren gıdaları kısıtlı tutsan iyi olur.
- Bebeklerde ishal ilacı olarak antibiyotik kullanmak nadiren gereklidir. Gereksiz yere antibiyotik kullanmak ishalin uzamasına neden olabilir. Bu yüzden doktora sormadan çocuğuna ilaç vermek yok.
- Bebeğinin altını her dışkılamadan sonra değiştir ki tahriş ve pişik olmasın. Her bez değişiminde pişik kremi sürmek de faydalı bir önlem olarak aklında bulunsun.
Bebeklerde ishalden korunmanın yolları
İshale iyi gelen şeyler elbette var ama çocuğunu ishalden tamamıyla uzak tutman pek olası değil. Yine de riskleri düşürebilirsin.
- Bebeğine verdiğin meyve sularını gerektiği kadar sulandır ve miktarını iyi ayarla. Her gün üzüm veya elma suyu içen bebeklerin kronik ishale yakalanma riski daha fazla.
- Yemek öncesinde ve tuvalet sonrasında çocuğuna ellerini yıkaması gerektiğini öğret. Sadece birkaç kez söylemekle yetinme, takip ve kontrol et.
- Eğer biberon ve emzik kullanıyorsan sık sık ve güzel bir şekilde temizliğini yap.
- Evdeki hijyenin eksiksiz sağlanmasına çalış. Ellerin, yüzeylerin sık sık yıkanması çok önemli.
- Bağırsak enfeksiyonları daha çok yazın görülür. Küçük bebekler için havuz riskli.
- Bebeğine kabuğu soyulmamış meyvelerden yedirme.
- Bozuk ya da bozulmaya yakın gıdaları tüketmesini engelle.
Anneysen annelerinin önerilerine göz at: İshale ne iyi gelir?
Bu içerikte yer alan bilgiler hiçbir şekilde doktor tavsiyesi yerine geçmez.
Bebeklerde ishal, tıpkı kabızlık gibi bebeklerde sık görülen rahatsızlıklardan biridir. İshal bebeklerin sağlık durumunu izlemek yine annelerin üzerine düşen önemli görevlerdendir. Öncelikle bebeğinizin vücut ısısının normal olup olmadığını kontrol etmeniz gerekir. Çünkü ishal eğer ateşle birlikte görülüyorsa ciddi sorunlara işaret edebilir ve hızla doktor kontrolü gerekebilir.
Her sıvı dışkılama ishal demek değildir. Yeni doğan bebekler her beslenmeden sonra kaka yaparlar ve kakaları genelde yumuşaktır. Bunun yanı sıra anne sütü de bebeğin kakasını etkiler. Dolayısıyla bebeğin her zamankinden farklı bir şekilde kaka yapması endişelenecek bir durum değildir. İshal vakaları soğukkanlı ebeveynleri bile alarma geçirirken, birçok aile genelde ishal vakalarının hafif geçeceğini düşünerek, bebek susuz kalmadığı sürece bunu sağlık tehdidi olarak algılamaz.
Zaten en çok dikkat edilmesi gereken nokta da susuzluk halidir. İshal olan bir bebekte susuzluk ciddi, hatta hayati bir durum olabilir. Bu sebeple bebeğinizin ishal olması halinde yeteri miktarda su aldığından emin olmalısınız.
Doktora başvurmakta zamanlama önemli
3 aylık ya da daha küçük bebeğiniz ishal olduysa, mutlaka doktor kontrolünden geçmelidir. Eğer daha büyükse ve 24 saat içinde bir düzelme görülmemişse, aşağıdaki durumların varlığı halinde doktora gitmelisiniz:
- Kusma görülüyorsa,
- Ağzı kuruduysa, uzun süredir çiş yapmıyorsa ya da gözyaşı olmadan ağlıyorsa,
- Kanlı dışkısı varsa,
- 3-6 ay arasındaki bebeğinizin 38 dereceden yüksek ateşi varsa
Bebeğinizi ishalden korumanın yolları
Bebeğinizi ishalden korumak için yapabileceğiniz birkaç şey var:
- Bebeğinizin elini sıkça yıkayın.
- Bebeğinizin bakımını yaptıktan, bezini değiştirdikten ve banyo yaptırdıktan sonra ellerinizi bol sabun ve suyla yıkayın.
- Yemek hazırlamadan önce ellerinizi mutlaka yıkayın.
Bebeklerde İshali Tetikleyen Besinler
Süt ve süt ürünleri, lif bakımından zengin meyveler ve meyve suyu, yumurta, sıcağa dayanıklı olmayan ve çabuk bozulmaya müsait yiyecek ve içecekler bebeğinizde ishale sebebiyet verebilir. Bebeğinizin gıda alerjisi de olabilir. Alerji yapan besin tüketildiğinde ishale kusma da eşlik edebilir.
Süt veren anneler de yediklerine dikkat etmeli
Son zamanlarda bebeğinizin kaka miktarı arttıysa, bunun nedeni araştırılmalıdır. Ama aniden ortaya çıktıysa sorumlu yiyecekler olabilir. Bebeklerde ishali tetikleyen etkenler arasında anne sütünün etkisi hiç de azımsanacak durumda değildir.
Dolayısıyla emziren annenin de yediklerine dikkat etmesi gerekir. İşte süt veren annelerin bebeğini ishalden koruması için uzak durması gereken besinler:
- Acı biber: “Capsaicin” metabolizmayı hızlandırır ve acı biberde bulunur. Acı biberi yedikten yaklaşık 2 saat sonra etkisi kendini gösterir.
- Yapay yağlar: Ambalajlı satılan bazı ürünlerde yapay yağ kullanılır ve bu özellikle patates cipslerinde bulunur. Yapay yağ mideden sindirilmeden geçtiği için bağırsakları bozar ve ishale neden olur.
- Tatlandırıcılar: Bu da yapay bir üründür ve sindirilemediği için aynı sonucu gösterir. Aldığınız üründe yapay şeker kullanılıp kullanılmadığını etiketlerini okuyarak öğrenebilirsiniz.
- Kafein: Bağırsak hareketlerinde artışa ve kasılmalara neden olur ve sonuçta ishal olunabilir. Bir olumsuz etkisi de idrar söktürücü özelliğidir. Bu yüzden vücut susuz kalabilir.”
İshalin Beslenme Dışındaki Sebepleri
Viral ve bakteriyel enfeksiyon
Bebeklerde ishale neden olan birçok şey vardır. Viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar ishale neden olabilir. Bunun dışında bağırsak paraziti, antibiyotik ya da beslenme düzeni de ishale sebebiyet verebilir.
Bakteriyel enfeksiyon durumlarında ise, ishal çok daha ciddi bir hal alır. Bu tür durumlarda kramplar, dışkının kanlanması ve ateşlenme görülebilir. En kısa sürede doktor yardımı almanız gerekir.
Kulak Enfeksiyonu
İshal durumununda bebeğiniz kulaklarını çekiştiriyorsa ve keyfi yerinde değilse, kulak enfeksiyonu olmuş olabilir. Bu durum, ishal olmasının bir nedeni olabilir.
Parazitler
Eğer bebeğinizde gaz varsa, midesi rahatsızlanıyorsa, ishal dışkısı yağlıysa parazit sorunu olabilir. Bu enfeksiyonlar çok bulaşıcıdır. Bir doktor gözetiminde ilaç tedavisi görülmesi gerekir.
Antibiyotikler
Antibiyotik kullanımında verilen ilaç çok önemlidir. Kullanılan antibiyotik, öldürmesi gereken bakterilerle birlikte yararlı bakterileri de öldürüyor olabilir. Bu da ishale neden olabiliyor. Doktor kontrolünde, bu sorunu çözebilirsiniz.
Meyve Suyu
Şekerli içecekler ve meyve suları ishale neden olabilir. Bu tür gıdaları azaltırsanız, ishal de beraberinde azalacaktır. Bebeğinize meyve suyu yerine, mevyenin kendisini vermeyi tercih edebilirsiniz.
Gıda Hassasiyeti
Gıda hassasiyeti sıkça görülen bir durumdur. Laktoz hassasiyeti, bebeklerde en çok görülen hassasiyettir. Bu durum da ishale neden olabilir. İshalin yanında karın ağrısı ve gaz da görülür.
Zehirlenme
İshalin yanında kusma görülüyorsa, bebeğiniz yiyecek dışında ilaç, bitki, kimyasal gibi başka bir madde yutmuş olabilir. Bir an önce hastaneye gidilmelidir.
Çocuklarda İshale İyi Gelen Yiyecekler
İshal olan bebeğinizin yemesi gereken besinleri öğrenin!
Bebeklerde ishal, her bebeğin başına gelebilecek bir rahatsızlıktır. Bu dönemde bebeğinizin ateşlendiğini ve halsiz düştüğünü gözlemleyebilirsiniz. Bu belirtiler sizi korkutmasın. Bebeğinize ishal sürecini kısaltacak besinler yedirerek onun daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabilirsiniz.
Uzun süre geçmeyen ishallerde ise mutlaka bir uzmana gitmelisiniz.
En Temel Besin: Su
Herkeste olduğu gibi bebeklerde de su, ishal için çok faydalıdır. İshalle birlikte vücut halsiz düşer ve sürekli sıvı kaybeder. Bu durumun önüne geçmek için bebeğiniz ishal olduğu andan itibaren ona doktorunuza sorarak bol bol su içirmelisiniz. Belli aylardan önce çocuklara su verilmediğini göz önünde bulundurmak şartıyla.
Meyveler
Şeftali, muz, elma gibi faydalı besinler bebeğinizin ishalini geçirmede yardımcı olacak besinlerdir. Bu meyveleri bebeğinize yedirmeden önce mutlaka bol su ile yıkamalısınız. Eğer minik yavrunuz bu meyveleri ısırarak yiyemeyecek kadar küçükse, meyveleri püre halinde de yedirebilirsiniz.
Lapalar ve Püreler
Pirinç lapası, patates püresi, yoğurt çorbası gibi besinlerin sindirimi kolay olduğundan bebeğinize güvenle verebilirsiniz. Bu dönemde bebeğinizin yağdan uzak durması gerektiği için bu lapaların yapımında kesinlikle yağ kullanmamalısınız.
Tıpkı meyvelerde olduğu gibi lapa yapımına başlamadan önce malzemelerinizi bol su ile yıkamalısınız.
Havuç
Bebeğiniz ishali boyunca en az su kadar vitamin ve mineral kaybı yaşayacaktır. Kaybettiği vitamin ve mineralleri ise besinlerle yerine koyabilmeniz mümkün. Bu konudaki en büyük destekçiniz ise kesinlikle havuçtur!
İster suyunu sıkın ister haşlayarak püre haline getirin, havucun ishal tedavisinde etkili bir sebze olduğunu unutmayın.
Uzm. Dr. Nihan Çehreli tarafından onaylanmıştır