Kanser tedavisinde ışın tedavisi hangi amaçla yapılır

Radyoterapi, kanserli hücreleri öldürüyor ya da uyutuyor

Radyasyon onkolojisi, kanser hastalarının tedavisinde iyonizan radyasyon kullanılarak yapılan bir tedavi yöntemidir. Multidisipliner tedavinin bir parçası olup hastanın destek ve bakım tedavilerini de kapsar. Bazı tümörlerin (prostat, baş-boyun, rahim ağzı gibi) tedavisinde radyoterapi küratif tedavidir. Ameliyatla tedavi edilen hastalarda tekrarlamayı önlemek amacıyla cerrahi öncesi veya sonrası yardımcı olarak verilebilir.

Hastalığı yayılmış kanserli hastalarda da ağrı, nefes darlığı,  kırık riski gibi şikayetlerin giderilmesi için uygulanabilir. Bazen de kemoterapi ilaçlarının ulaşamayacağı beyin bölgesine koruyucu amaçla radyoterapi yapılmaktadır. 

Radyoterapi ne kadar sürer, kaç seans uygulanır?

Hastanın tümör cinsine ve evresine göre değişen sürelerde radyoterapi uygulanır. Seans sayıları 1-40 arasında değişir. Hastaya en uygun seans süresine tedaviyi yapan radyasyon onkoloğu karar verir. Stereotaksik radyoterapi (nokta atışı) 1-5 seans, brakiterapi (içerden ışınlama) 1-5 seans, eksternal radyoterapi ise 2-40 seans arasında değişmektedir.

Radyoterapide uygulanan ışınlar iyonizan radyasyon olup uygulandığı sırada vücudu etkiler, hastanın çevresine zararı yoktur. Sadece vücut içine brakiterapi kaynakları uygulandığında hekim uyarırsa temas bir süre kısıtlanabilir.

Radyasyonun kanserli hücreler üzerindeki etkisi

İyonizan radyasyon tümör hücrelerini doğrudan DNA hasarı veya oluşturduğu kimyasallar ile yok etmektedir. Biyolojik bir tedavi olup iyi kanlanan kanserli dokuya daha fazla etki yapmaktadır. Bazen de kanser hücresi ölmeyip uyku haline geçmekte ve çoğalma kabiliyetini yitirmektedir. 

Radyoterapinin yan etkileri var mıdır?

Kanser tedavisi sırasında hastalığın kendisi gibi uygulanan tedaviler de yakınmalara neden olmaktadır. Radyoterapi yan etkileri erken ve geç olmak üzere ikiye ayrılır. Erken yan etkiler tedavi sırasında, geç etkiler ise tedavi bittikten 3-6 ay sonra ortaya çıkmaktadır. Tedavi sırasında oluşan şikayetler radyoterapi uygulanan bölgeye göre değişir. Cilt değişiklikleri, saç dökülmesi, halsizlik, diare, yutma güçlüğü, idrar yapmada yanma gibi etkiler olabilir.  Bu şikayetler radyoterapi uygulanan organlarda ortaya çıkar, uzak organları etkilemez.

Modern cihazların tedaviye katkısı

Radyoterapi uygulaması cihazla yapılmaktadır; modern cihazların özellikle görüntüleme kabiliyeti ve hızlı tedavi uygulama özellikleri hastaları yan etkilerden korumak ve tümörü tam yakalamak açısından üstünlük yaratabilmektedir. Fakat radyasyon onkoloğu tedaviyi planlayan ve en uygun tedaviyi seçen kişi olduğundan tedavi başarısındaki en etkin rol hekim ile birlikte radyoterapi teknikeri ve sağlık fiziği uzmanından oluşan ekip arkadaşlarına düşer. Radyoterapide tecrübeli bir ekip ve cihaz donanımı yanında ulaşım açısından kolay olması da önemlidir. Tedavi bir ekip işi olduğundan bakım ve destek tedavilerinin de yapılabildiği donanımlı merkezleri tercih etmek daha güvenilir olur.

*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.

Işın Tedavisi Nedir?

DR. ALPTEKİN ARİFOĞLU

Işın tedavisi alacak hastaların merkezimize başvurması genel olarak kanser tanısı aldıktan sonra olmaktadır. Kanser tanısını alan hastalarda öncelikli olarak patoloji bizim için önemlidir. Daha sonrasında evreleme filmleri çekilmektedir. Bunlar MR, Tomografi ya da PET Tomografi olabilmektedir.

Sonuçta bu evrelemeyle beraber hastanın tedavi gerekliliği ya da gereksizliğine karar verilir. Eğer tedavi alması bu hastada fayda getirecekse ışın tedavisine karar verilir. Bu aşamalara gelene kadar Cerrahi Birimler, Patoloji, Radyoloji, Nükleer Tıp gibi bütün birimlerin birlikte olduğu konseyde tartışılması uygun olmaktadır.

Işın tedavisine son dönemdeki teknolojik gelişmeyle beraber cilt yanıkları görülmemektedir.

Radyasyon Tedavisi her hastaya yapılır mı?

Işın tedavisi alacak hastamızı görüp kararımızı verdikten sonra öncelikli olarak similasyon işlemi yapılmaktadır. Bu similasyon hastanın ışın tedavisi hazırlık filmidir. Genel olarak 3 boyutlu bir planlama sistemi kullanılmaktadır ve Tomografi eşliğinde yapılmaktadır. Similasyon çalışması yapıldıktan sonra bu filimler işlenmekte ve belirlenen volümler, hem tümör volümü hem de korunması gereken organlardır. Bunlarda belirlendikten sonra verilecek dozları hesaplayarak radyasyon fizikçilerimizle beraber plan çalışmaktayız.

Işın Tedavisi kimler tarafından yapılır?

Işın tedavisi ekip işidir, radyasyon onkoloji uzmanı, radyasyon fizikçisi, dozimetris ve teknikerlerden oluşan bir gruptur, ayrıca bu konuda bize destek olan hemşirelerimizde vardır. Sonuçta bir program hazırlanır ve hastaya bir tedavi belirlenir. Işın tedavisi planlamasını doktorlar ve fizikçiler birlikte planlar ancak uygulamasını teknikerler yapar.

Radyasyon alan hastalarda içerden ve dışardan uygulama olarak iki tiptir. Genel olarak dışardan uygulamalarda hastalar tedavisini alır ve evine gider. Herhangi bir radyasyon üstünde taşımaz, o yüzden çevresindeki hamile, çocuk ya da bebeklere karşı bir zararı olmaz.

Işın Tedavisi yan etkileri nelerdir?

Genel olarak bölgesine göre yan etkileri değişmektedir. Çünkü radyasyon tedavisi sadece yapıldığı yeri etkiler ve yan etkileri de o bölgede çıkar. O yüzden de yan etkiler farklıdır, her bölge için farklı olarak kullanılır. Tedavi planlarken de yardımcı cihazlar kullanabiliriz. Mesela baş-boyun tümörlerinde hastaya özel bir maske hazırlanır. Akciğer ışınlamalarında solunum kontrollü Tomografiler kullanırız ya da alt batın ışınlamalarında kullandığımız değişik aparatlarımız vardır.

Işın tedavisine bağlı yanıklar en büyük sorgulanan sorulardan birisidir. Işın tedavisine bağlı yanık ancak cilde çok yakın tümörlerde görülür. Son dönemdeki teknolojik gelişmeyle beraber cihazlarda daha derin dozlar elde edilmektedir ve cilt yanıkları görülmemektedir. Işın tedavisi alan hastanın genel olarak hayatsal herhangi bir kısıtlaması yoktur. Banyo yapabilir ama genel olarak keseleme ve lifleme yapılması istenmez. Güneşten korunması önerilmektedir.

Bilgisayarlı ortamda planladığımız tedavileri daha sonra hasta üstünde doğruluğunu kontrol etmek için bir başlangıç kürü verilir. O başlangıç küründe doktorunuz, fizikçiniz ve teknikeriniz hep birlikte alanlarınızı belirler ve ışın alanlarınızın doğruluğunu kontrol ederler. Daha sonrasında tedavi başlar. Bu tedavi 1 günle 39 güne kadar uzayabilen aralıklarladır. Bu program hastalığına ve evresine göre değişmektedir. Programın sonunda hasta kontrollere çağırılmaktadır.

TrueBeam STx cihazı hakkında bilgi almak için TrueBeam STx sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Işın tedavisi kanserin hangi evrede uygulanır?

Işın tedavisinden sonra ne olur?

Işın tedavisi hangi durumlarda yapılır?

Işın tedavisi kaç seans olur?